Chẩn đoán và điều trị bệnh U lympho ác tính không Hogdkin
1. Các phương pháp chuẩn đoán bệnh U lympho ác tính không Hogdkin:
-Tế bào học: lấy tế bào từ hạch hoặc u hoặc dịch tiết trong các hốc, khoang tự nhiên có liên quan đến u, phết dịch lấy được lên phiến kính, nhuộm và soi dưới kính hiển vi để sơ bộ xác định xem hạch hoặc u là lành hay ác tính.
-Mô bênh học: là lấy ra nguyên một vài hạch nghi ngờ bằng một cuộc phẫu thuật nhỏ. Đối với các trường hợp u nằm sâu trong ổ bụng hoặc các tạng khác, phẫu thuật lấy hạch hoặc u để chẩn đoán cũng cần được tiến hành. Việc chẩn đoán mô bệnh học qua soi kính hiển vi giúp phân định hạch (hoặc u) lành hay ác tính, loại ung thư và nếu là U lympho ác tính không Hogdkin thì là thể gì của bệnh.
Khi bệnh đã được xác định, bác sỹ sẽ đánh giá giải đoạn bệnh (mức độ lan rộng của bệnh). Giai đoạn bệnh cho biết bệnh lan tới đâu. Các bác sỹ sẽ kiểm tra một cách chi tiết:
-Số vị trí u và hạch bị bệnh.
-Các xét nghiệm máu.
-Chụp X-quang.
-Siêu âm.
-Chụp cắt lớp vi tính hoặc cộng hưởng từ (trong một số trường hợp cần).
-Xét nghiệm tủy, xương (tủy đồ) hoặc sinh thiết tủy: lấy một ít tủy xương (ở xương chậu hoặc xương ức) để làm xét nghiệm.
4. Điều trị:
- Điều trị hóa chất: là phương pháp sử dụng các thuốc đưa vào cơ thể nhằm mục đích tiêu diệt tế bào ung thư. Điều trị hóa chất trong U lympho ác tính không Hogdkin thường phổi hợp nhiều loại thuốc. Bệnh nhân có thể được điều trị hóa chất đơn thuần hoặc phối hợp với tia xạ tùy từng trường hợp cụ thể.
Khi điều trị hóa chất, thuốc được cho theo từng đợt. Mỗi đợt điều trị gồm một số ngày dùng thuốc hóa chất, sau đó là thời gian nghỉ để cơ thể hồi phục. Đợt tiếp theo sẽ lặp lại với các ngày dùng thuốc và ngày nghỉ như vậy. Hầu hết các thuốc chống ung thư được đóng trong lọ hoặc ống. Khi dùng, người ta pha thuốc với các dung dịch tiêm truyền và đưa vào cơ thể qua đường tĩnh mạch. Một số thuốc được bào chế dạng viên để dùng đường uống. Cách điều trị hóa chất như vậy gọi là điều trị toàn thân hay điều trị hệ thống, thuốc sẽ theo dòng máu đi khắp cơ thể.
Khi điều trị hóa chất, bệnh nhân thường ở ngoại trú. Bệnh nhân có thể ở nhà, chỉ đến bệnh viện khi làm xét nghiệm, bác sỹ khám lại và đánh giá điều trị và lúc dùng thuốc dạng tiêm truyền. Một số trường hợp tùy theo loại thuốc và phác đồ hóa chất, tùy theo sức khỏe chung, có thể bệnh nhân phải lưu lại trong bệnh viện thêm một vài ngày.
- Điều trị tia xạ: là phương pháp sử dụng các tia có năng lượng cao để diệt tế bào ung thư. Các tia được ứng dụng cho điều trị ung thư có thể là tia X, các tia phóng xạ. Với U lympho ác tính không Hogdkin điều trị tia xạ là từ bên ngoài. Tia có năng lượng cao được phát ra từ một máy chiếu trực tiếp lên khu vực bị bệnh. Hiện nay ở nước ta đã có tia xạ bằng máy gia tốc là công nghệ cao, tăng hiệu quả của điều trị lên đáng kể. Bệnh nhân có thể được điều trị tia xạ đơn thuần hoặc kết hợp với điều trị hóa chất tùy theo từng trường hợp cụ thể.
Đôi khi, có một số trường hợp cần phải điều trị dự phòng vào thần kinh trung ương để diệt các tế bào không thể phát hiện được ở khu vực này. Thuốc hóa chất sẽ được tiêm vào dịch não tủy hoặc tia xạ hệ thần kinh trung ương hoặc dùng cả hai phương pháp trên.
- Ghép tủy, ghép tế bào gốc: là một phương pháp điều trị cho các bệnh nhân U lympho ác tính không Hogdkin tái phát (bệnh quay trở lại). Cả ghép tủy và ghép tế bào gốc ngoại vi đều sử dụng các tế bào gốc ở tủy xương hoặc ở ngay trong máu ngoại vi hoặc ở dây rốn (nhau thai) là các tế bào rất non, có thể sản sinh ra các tế bào máu. Quá trình ghép sẽ thay thế các tế bào máu bị tổn hại hoặc bị tiêu diệt sau khi điều trị hóa chất liều cao hoặc tia xạ toàn thân. Tủy xương, tế bào gốc có thể lấy từ chính bệnh nhân hoặc từ người khác, được ghép cho bệnh nhân.
- Điều trị sinh học: là phương pháp sử dụng hệ miễn dịch của cơ thể để diệt tế bào ung thư hoặc làm giảm các tác dụng phụ của điều trị. Người ta dùng các chất do cơ thể sinh ra hoặc được bào chế để trực tiếp chống u hoặc kích thích, tăng cường hoặc làm hồi phục hệ miễn dịch tự nhiên của bệnh nhân để chống lại bệnh.
- Phẫu thuật: Với U lympho ác tính không Hogdkin, phẫu thuật chủ yếu để lấy hạch chẩn đoán và thường là phẫu thuật nhỏ (tiểu phẫu). Chỉ một số ít trường hợp có u, hạch ở vị trí đặc biệt (ống tiêu hóa), phẫu thuật mới đóng vai trò điều trị.